شناسایی مولکولی جمینی ویروسهای مرتبط با لوبیا در استان زنجان

بیماری¬های گیاهی ناشی از جمینی¬ویروس¬ها (geminiviuses) از محدودیت¬های مهم تولید حبوبات در دنیا می¬باشند. با توجه به اهمیت استان زنجان به عنوان یکی از مهم¬ترین مناطق کشت لوبیا، در این تحقیق به منظور تعیین نوع و پراکندگی جمینی¬ویروس/های مولد بیماری در لوبیا، از مناطق عمده لوبیا کاری استان زنجان شامل شهرستان¬های زنجان، خرم¬دره، ابهر و خدابنده در تابستان 1392 بازدید به عمل آمد و پس از شناسایی مزارع آلوده، نمونه¬های گیاهی از مزارع لوبیا با توجه به علایمی مثل موزائیک طلایی، پیچیدگی، بدشکلی، تاولی، زردی برگ¬ها و کوتولگی بوته جمع¬آوری شدند. پس از استخراج دی¬ان¬ای، آلودگی ویروسی در نمونه¬ها با استفاده از واکنش زنجیره¬ای پلی¬مراز و آغازگر¬های دجنریت pal1v 1978/ par1c 496 و primer b/ primer v181 بررسی گردید. با توجه به نتایج واکنش زنجیره¬ای پلی¬مراز و نوع علایم، چهار نمونه انتخاب و برای تایید آلودگی از واکنش تکثیر دایره غلتان استفاده شد. سپس الگوی برشی دی¬ان¬ای تولید شده با استفاده از سه آنزیم برشی ecori، ecorv، pst1 مشخص گردید و بر این اساس یک قطعه 2800 جفت¬بازی برش یافته با آنزیم ecori مربوط به نمونه s37 انتخاب و در ناقل ژنی مناسب همسانه¬سازی و توالی¬یابی شد. بررسی توالی مذکور نشان داد که قطعه تکثیر یافته شباهت بالایی (98 درصد) به ویروس ایرانی پیچیدگی بوته چغندرقند (beet curly top iran virus) جدا شده از چغندر قند دارد ولی شباهت کمتری (89 درصد) به جدایه این ویروس از لوبیا در خراسان رضوی دارد. این نتایج بیان¬گر گسترش وسیع ویروس ایرانی پیچیدگی بوته چغندرقند در ایران و همچنین وجود تنوع در جدایه¬های این ویروس در یک میزبان می باشد.